PKN
Hervormde gemeente Wjelsryp-Baaium
 
Startzondag Startzondag
Op een zonnige dag liep ik welgemoed van de auto richting Tjerkehûs.
Dag dûmny, klonk het uit de speeltuin. Twee kinderen maakten zich los van de speeltoestellen en liepen naar de straatkant. Het was op het laatst van het schooljaar en de grote vakantie lag voor hen. Ze zagen er dan ook gelukkig uit.
Door het ene meisje werd aan mijn maatschappelijke status getwijfeld, 'bent u echt de dominee?', vroeg ze.  Ik zei daar ja op, maar besefte dat ik geen bewijzen hiervoor had. Het kwam op geloof aan, zeg maar.
Ze was dan ook niet tevreden en vroeg wat ik zoal deed.  Ik vertelde dat ik die dag naar verschillende mensen toe zou gaan, de een was ziek, de ander oud en er waren mensen die al heel lang getrouwd waren.
Daar werd even over nagedacht, een stilte trad op waarin mijn woorden zorgvuldig werden afgewogen.
Dan, zo zei de ander, 'dan moet je als dominee toch wel heel slim zijn'. Een opmerking die mijn eigenwaarde streelde, maar de in mijn vroege jaren ingepeperde bescheidenheid begon de boventoon te voeren. 'Nou ja, heel slim', aarzelde ik.
Daarmee had ik echter alle goodwill verspeeld. De een draaide zich meteen om en begaf zich weer richting speeltoestellen. Die wilde haar tijd niet langer verknoeien met niet slimme dominees. De ander was nog niet met me klaar. Ze plantte haar armen in de zij, en sprak op strenge toon. 'Hoe kun je nou dominee zijn en niet slim zijn!'
Ik schoot in de lach, het oordeel was geveld, ik had het pleit verloren. Ik ben dus niet een van de slimsten. U bent er maar mooi klaar mee.
 
Misschien kan ik mijn voordeel nog doen met de dienst op de startzondag. We sluiten dan  aan bij de wijsheid in het boek Spreuken. Wijsheid geldt als belangrijk in Israël. In korte spreuken word je iets geleerd over het leven. De spreuken kunnen je helpen om eerlijk en mild te blijven. Ook wordt in de spreuken duidelijk gemaakt hoe belangrijk het is om ontzag voor God te houden.
Doel van de spreuken is om een wijs mens te worden, iemand die goede keuzes kan maken in zijn of haar leven. Zoals in de gelijkenis van de wijze en onverstandige meisjes. Wijzen worden dan ook met ere genoemd. Wie kent uit het kerstverhaal niet de wijzen uit het westen?
Aan het begin van het nieuwe winterseizoen kunnen we vast wel wat wijsheid gebruiken. Ik in ieder geval. In de dienst zullen we een aantal leuke en opmerkelijke spreuken horen. En, we zullen er na de dienst zelf mee aan de slag gaan.
De dienst begint om half tien op 23 september. Na de dienst is er koffie drinken met wat lekkers erbij. Daarna zullen we met  een quiz, een spel en verschillende activiteiten  eens kijken  of u en jij heel erg slim zijn.
Het is in elk geval wijs om erbij te zijn.
 
Winterwerk
Een dezer dagen krijgt u het overzicht met de activiteiten van het winterwerk aan huis bezorgd. U vindt daarin veel van wat er het komende seizoen te beleven of te doen valt. U kunt zich dan ook al opgeven. Het zou fijn zijn om u en jij bij een of meerdere activiteiten te ontmoeten.
 
Een hartelijk groet aan u allen, ds. Jan van den Boogaard
 
 
 
 
Trein Trein
Een van de eerste woorden, die ik, volgens mijn ouders, ten beste gaf  in mijn jonge jaren was ''Tein, tein”. We waren dan in de buurt van Ede op vakantie, in pension zoals dat toen heette. Ik stond voor het raam, wippend van het ene op het andere been, de passerende treinen verheugd mijn 'tein, tein” toe te roepen.
Treinen hebben iets fascinerends over zich. Niet alleen voor kinderen, ook voor veel volwassenen.
Een paar jaar terug zetten ze een oude trein neer in buurdorp Marrum. Daarnaast stonden liefhebbers om de locomotief op te knappen. Glimmend van genoegen en van de olie die ze ruimschoots in de machinerie spoten.
 
Waardoor leeft deze fascinatie voor treinen bij velen? Ik denk dat er veel redenen voor te bedenken zijn, maar eentje wil ik er hier uitlichten. Vooral een oude, zware, zwarte stoomlocomotief draagt iets in zich van een beeld van God. Het gevaarte is groter en machtiger dan jij bent, hij oogt mysterieus door zijn donkere kleur, je ziet en hoort de  machine maar je doorgrondt niet hoe alles werkt en hoe hij zich voortbeweegt.
Eenmaal aan boord, als de trein begint te rijden, kun je je slechts overgeven aan de machinist. Zoals je in het leven de boel ook niet kunt stopzetten, de levensreis gaat verder en het beste is je toe te vertrouwen aan de Machinist van je levenstrein. En een oud gospelliedje vertelt dat de trein alle kanten op kan, je moet heel wat keren overstappen en van spoor wisselen in je leven. Maar uiteindelijk is er één bestemming en daar rijdt de locomotief je heen, namelijk de hemel: life's a railway to heaven.
 
En waarom vertel ik dit nu allemaal. Een paar dagen terug  maakte ik een opzet voor de Pinksterdienst. In deze dienst stapt Jetske Post over van station kindernevendienst naar station KAR. En we staan stil op een perron waar we aandacht geven aan het zestig jarig bestaan van de kindernevendienst. Hoe het precies kwam, weet ik niet  maar ik kreeg de ingeving (van de Geest?) iets met spoorlijnen te doen en iets met een wissel.
En nu, een paar dagen later, kreeg ik een mail met een verhaal over het begin van de zondagsschool, 60 jaar geleden. En daar lees ik dat 'Het lied van de Evangelietrein was de leidraad van de zondagsschool: 'De trein van Gods genade, vindt langs de weg zijn spoor'. 
Of het toeval is of niet, dat moet u maar bepalen. In ieder geval zal met Pinksteren de stoomfluit blazen.
Trouwens, die ontsnappende stoom onder hoge druk die ons uitnodigt om op te stappen en mee te gaan, is dat ook niet een beeld van de Heilige Geest?
 
 
 
60 jaar 60 jaar
Binnenkort bestaat de kindernevendienst zestig jaar. Dat is niet helemaal waar. Want eerst was er een zondagsschool, die later omgetoverd is tot kindernevendienst. Maar goed, als je dat alles bij elkaar optelt, kom je tot het jubileum van zestig jaar.
Ik vermoed dat de meeste leden van onze gemeente wel in aanraking zijn geweest met de zondagsschool of de kindernevendienst. Eerst in de kindertijd als deelnemer en wellicht later nog als een van de leiding.
 
Als ik op mijn hoge post van de preekstoel sta, zie ik de kinderen naar de consistorie huppelen of rennen. Even blijmoedig zie ik ze na de preek weer terugkomen. Het kan niet anders of de kinderen hebben het naar hun zin tijdens de nevendienst. Ook de leiding zet hun beste beentje voor.
Wat dat betreft kunnen we nog jaren vooruit.
 
Tegelijkertijd maken we ons ook wel wat zorgen. Er zijn zondagen, zeker zo rond de feesten van kerst en pasen, dan is er een mooi groepje kinderen. Daar worden we altijd weer blij van. Er zijn ook zondagen dat er maar één kind is, of zelfs wel eens helemaal geen kind. En daar zitten we mee, want we vragen ons af, hoe zal dat in de komende tijd verder gaan.
 
Op maandag 23 april willen we daarover doorpraten, met ouders, met de leiding van de kindernevendienst en een paar mensen uit de kerkenraad. Hoe denken we over de kindernevendienst? Is het een goede manier om het evangelie van Jezus Christus door te geven? Of kan het misschien op een andere manier? Welke creatieve ideeën zijn er?
 
Ik las bij Calvijn, onze vroede voorvader van de reformatie, iets moois. U kunt wel raden wat voor een boek dat ik lees, de vorige keer had ik het ook al over hem.
Calvijn zegt dat we niet kunnen vliegen zonder vleugels. En hij bedoelt daarmee dat we niet zomaar kunnen geloven zonder dat we daarvoor vleugels aangereikt krijgen. Hij denkt daarbij aan bijbellezen, het samenkomen in een dienst, de gemeente zelf, het verkondigen van het evangelie. Evengoed hoort daar ook bij het doorgeven van het verhaal van Jezus aan de jonge kinderen.
 
Daarom gaan we die zestig jaar vieren. Een prachtig jubileum! In de dienst van Pinksteren zullen we hier bij stil staan.
Als u trouwens nog een mooie herinnering aan of een leuk verhaal heeft over zondagsschool dan wel kindernevendienst, dan hoor ik dat graag.
 
 
 
De dagen van Pasen De dagen van Pasen
Wat ik nu ga doen, is behoorlijk riskant. Ik zal wat schrijven over wat zich in de toekomst gaat afspelen. En het kan zomaar zijn dat een en ander anders zal verlopen. Zo verging het niemand minder dan Calvijn ook. Als 21-jarige wil hij de aandacht op zichzelf vestigen. Hij schrijft een boek waarmee hij een baan probeert te verwerven in de wetenschappelijke wereld. Al zijn geld stopt hij in het drukken en verspreiden van zijn pennenvrucht. Maar het gehoopte succes verandert in een flop. Niemand zit op hem te wachten en hij wordt eenvoudigweg genegeerd. Een illusie armer en een bittere ervaring rijker.
Zo ben je weken van te voren al doende liturgieën voor  Goede Vrijdag en Pasen te maken. Je hebt al een idee, iets valt je op in de teksten die je leest, en dat zet je centraal in de komende viering. Maar soms kan een nog wat wazige gedachte  in de loop van die paar weken zomaar weer verdampen. Dat je denkt, hoe had ik het toen al weer bedacht? Daar zit je dan, een illusie armer en een bittere ervaring rijker.
 
Over bitter gesproken. Die smaak staat (vermoedelijk dus) centraal op Goede Vrijdag.
Het bittere zit hem in het sterven van de man van vrede, van de wegbereider van het koninkrijk van God. Het bittere vinden we ook terug in het water met azijn dat Jezus toegereikt krijgt aan het kruis. Nadat hij hiervan had gedronken, zegt hij dat het is volbracht. U kunt dit nalezen in Johannes 19: 28 – 30. We gaan op zoek naar de verbinding tussen de bittere drank en de woorden 'het is volbracht'. Wat heeft Jezus hiermee willen zeggen? We zullen daarvoor zelfs te rade moeten bij het begin van het evangelie. En ik roep ook nog de hulp in van een zanger die in een liedje van drie minuten meer kan zeggen dan ondergetekende in een hele preek.
 
Het is dan nog te vroeg om de overstap te maken naar Pasen. De zaterdag ligt er tussen. Een dag die we vanouds stil noemen, maar dat wil niet zeggen dat deze dag zonder betekenis is. Jezus is gestorven, of zoals hij zelf zegt, als een graankorrel in de aarde neergelegd. En op deze dag zitten we tussen hoop en vrees in, tussen dood en leven. Het bittere van de vrijdag valt op zaterdag nog te proeven, en van nieuw leven is nog geen sprake. Maar onderwijl gaat het proces van God door. De graankorrel is zaad dat begint te ontkiemen. We zien er nog niets van, maar er gebeurt in het verborgene van alles. God maakt reeds een begin met de verrijzenis, wat we de andere dag, op Pasen, kunnen waarnemen.
Deze viering op Stille Zaterdag wordt voorbereid en verzorgd door Itte Smink en Grytsje Abma. Om inspiratie te zoeken zijn ze zelfs tot in Israël geweest. Dus dat moet helemaal goed komen.
 
Was het eerste boek van Calvijn niet een mislukking geweest, hoe anders was dan zijn leven verlopen. Mede door deze ervaring heeft hij zich nog meer in de theologie verdiept en is hij de reformator geworden aan wie wij als protestanten zoveel te danken hebben. Uit het bitter kan een rijpe, zoete vrucht ontstaan. Dat is ook wat wij met Pasen vieren. Het nieuwe leven breekt door. Gods genade is sterker dan de rotssteen en de dood. Eerst smaakt het nog bitter op deze dag, in de zoute tranen van Maria (Johannes 20: 11). Maar gaandeweg breekt bij haar de lach door als zij haar opgestane Heer herkent. Een bevrijdende lach, die wel past bij 1 april. Ja, want dat is nog zoiets, Pasen valt dit jaar op 1 april. Voor je het weet wordt je voor de gek gehouden.  In ieder geval sluiten we aan bij een middeleeuwse traditie, die we niet kunnen missen in de kerk. Extra muzikale ondersteuning voor de vele liederen die we zullen zingen, mogen we verwachten van Sjoerd Post en Antine Koopmans.
 
En nu maar hopen dat het er allemaal een beetje uitkomt zoals ik het hier beschrijf. Want, zoveel heeft u er nu wel van begrepen, het kan zomaar anders uitpakken.
 
Een hartelijke groet aan u allen, ds. Jan van den Boogaard
 
 
 
Tussen kunst en kerk Tussen kunst en kerk
Het zal u niet ontgaan zijn dat voor dit jaar Leeuwarden tot culturele hoofdstad van Europa is uitverkoren. Ook wij als kerkelijke gemeente van Wjelsryp en Baaium willen hierbij aansluiten. Dat doen we tijdens onze jaarlijkse ronde groothuisbezoeken. Deze avonden zijn bedoeld om in groepsverband te praten over geloof en kerk. Iedereen is van harte welkom. U zult er ook een persoonlijke uitnodiging voor ontvangen.
 
Geloof heeft veel raakvlakken met cultuur en kunst. Kunst kan ons raken, tot nadenken stemmen, ontroeren en ook tot geloof brengen.
Wij willen u vragen om iets van kunst mee te nemen naar de avond van het groothuisbezoek. En dat iets, dat mag alles zijn.
U kunt erbij denken aan een lied, een gedicht, een verhaal, een beeld(je), een schilderij, houtsnijwerk, een instrument, een foto, een film of video, een voorwerp, muziek. En misschien kunt u goochelen, pantomime of heel goed de clown spelen. Alles wat maar met cultuur en kunst te maken heeft, is welkom.
Hierbij vragen we het volgende.  Wat is voor u hierbij de link met geloof, waarin ziet u in wat u meebrengt iets van God, wat is het verhaal erachter?
 
In de bijbel komt dit ook voor. De steen waarop Jakob slaapt en hij in een droom de engelen ziet neerdalen en opgaan, wordt voor hem de plaats waar hij God ontmoette en later zelfs een altaar bouwde. En het ongegiste brood zal voor de joden een blijvende herinnering worden aan de uittocht uit Egypte. Zo zijn er tientallen gebeurtenissen, ervaringen en voorwerpen die een bijzondere lading krijgen en iets doorgeven van de ontmoeting met God.
Nu kunnen wij Jakob of Mozes niet meer vragen te komen vertellen, maar ik vermoed dat wij zelf ook een en ander beleefd hebben in de ontmoeting met God. En dat we iets meenemen door het leven heen dat voor ons kostbaar is geworden. En dat ons op een of andere manier raakt in ons geloof, waar we vaak ook een bijzonder verhaal bij kunnen vertellen.
Graag worden we deelgenoot van elkaars kunst en verhalen om met elkaar een mooie avond te beleven.
Muziek en digitale filmfragmenten kunnen afgespeeld worden.
 
U kunt zich opgeven voor een van de volgende avonden: maandag 5 februari, dinsdag 6 februari en woensdag 7 februari
 
 
 
 
Regen Regen
Ik zit binnen op de toetsen te tikken en buiten tikt de regen onophoudelijk op de ruiten. Eens kijken wie het eerste klaar is met tikken.
Het is maar apart gesteld met regen. We weten allemaal dat we er niet zonder kunnen. Alleen maar zon en droogte zou ons de das omdoen. In de bijbel wordt het uitblijven van hemelwater niet voor niets als een straf van God ervaren.
Regen is de levensader van ons leven. Water zorgt voor groei in de natuur en ons lichaam kan geen dag zonder vocht. Daarbij, wat een prachtig geluid is dat toch, dat   ruisen van de regen. En wat kan een bos of een akker  heerlijk ruiken na een bui op droge aarde.
Maar de vakantieganger gruwt van verregende dagen. Als een nachtmerrie staan mij nog de vakanties voor ogen waarin het dag in, dag uit plensde. Eerst hou je de moed er nog in. Je bezoekt musea en kerken ( 'het is er tenminste droog') en je speelt spelletjes, maar op een gegeven moment wint het chagrijn onmiskenbaar terrein. Je kleren worden na weer een plensbui niet meer droog en met die spelletjes verlies je ook nog. 
Ooit na een week van ontelbare buien  in een katholieke kerk maar een kaars ontstoken. Maar de daarbij uitgesproken  wens om een beetje zon werd niet verhoord.   Ik heb toen nog wel een dankgebed uitgesproken dat mijn ouders mij geen gen met kampeerlust hebben meegegeven. In een tent moet regen eens zo erg zijn.
Altijd gedacht dat ik de enige was die na verloop van tijd z'n goede humeur bij veel regen verloor. Maar recent vond ik medestanders in Ezra 10. Het verzamelde volk rilt van angst om wat Ezra met hen heeft te verhapstukken, maar ook vanwege de fikse stortbuien die onbarmhartig als een oordeel op hun hoofden neerkletsen. Omdat ze een lange vergadering verwachten en vermoeden dat de regen nog dagen zal aanhouden, moeten een paar vertegenwoordigers de zaak maar binnenskamers regelen zodat het volk  zelf ook een droog heenkomen kan  zoeken.
Gestaag neervallende regen knaagt kennelijk aan de sterkste zenuwen.
Ik hoop niet dat het voor u zover hoeft te komen in deze vakantietijd. Of u thuisblijft, ver weg gaat of doorwerkt, ik wens u toe dat u geregeld genieten kunt van de zon. En als er al een bui valt, niet meteen humeurig worden. U kunt er misschien aan denken dat regen een teken vormt van Gods zegen waarmee de akkers hun opbrengst kunnen leveren.
Ondertussen is het hier droog geworden en knipoogt de zon tussen twee grijze wolken door. Damp stijgt op uit de aarde. Nu gauw naar buiten om de warm-natte geur op te snuiven die opkomt uit de klaai. Want het ruikt nergens zo lekker als na een bui in Fryslân.
 
 
Undogens Undogens
“Ûndogens”, hield mij laatst iemand voor, “is in bysûnder wurd!” Ik glimlachte als was ik een heilige en zweeg in alle talen. Ik twijfelde namelijk over de betekenis van het woord. Alleen ondeugend leek mij te onschuldig in vergelijking met de ernst waarmee mijn gesprekspartner zich uitdrukte.
Eenmaal thuis raadpleegde ik het Frysk Wurdboek. Want u weet, een leeghoofd wordt omringd door volle boekenkasten.
Ûndogens kon ondeugend zijn, maar evenzeer oneerlijk, gemeen, slecht , kwaad van aard. Ik begreep nu beter  wat er in het gesprek bedoeld werd. Onze wereld is vol van ûndogens. Erger nog, ons eigen hart is er evenmin vrij van.
Iets verderop in het woordenboek stond er een gezegde bij vermeld: 'net al te from, net al te ûndogens, dat jout de measte wille'. Dit gezegde kwam me niet onbekend voor. Het deed me denken aan de preek die ik moest inleveren om als predikant toegelaten te worden tot de toenmalige hervormde kerk. Om de driekoppige commissie die mij had te beoordelen enigszins tot mildheid te bewegen had ik mede Prediker 7: 16,17 als tekst gekozen. In het Frysk luidt hij als volgt: Wês dus net al te rjochtfeardig en hâld dy net al te wiis. En in het vers daarop: 'doch it ek net al te mâl en wês net dwaas'.
 
Het is me te makkelijk om te zeggen, dat het gezegde en Prediker ons oproepen de gulden middenweg te begaan. Als Jezus de gulden middenweg was gegaan, was het nooit Goede Vrijdag en Pasen geworden.
Ik geloof dat deze wijsheden ons van iets anders bewust willen maken.
Voel je aan de ene kant niet te rechtvaardig, niet verheven boven anderen. Oordeel niet te hard en pas op met je morele verontwaardiging, want er komt altijd een dag dat je zelf uitglijdt.
Maar ga ook niet gemakzuchtig mee in het kwaad, in de ûndogens, van deze wereld; dan zal het je van kwaad tot erger vergaan en verlies je God uit het oog.
Om tussen je superieur voelen en  onrecht doen een tussenweg te vinden, lijkt mij de opdracht van ieder mens. Lang niet altijd makkelijk en het is, denk ik, daarom dat Paulus  bidt om 'ûnderskiede te kinnen wêr't it om giet' (Filippenzen 1, 10).
Het is  goed dat we opgaan naar Pinksteren, een beetje hulp van de Geest kunnen we bij onze opdracht wel gebruiken.
 
 
Toren van Babel Toren van Babel
Pats … boem … knal!!! Zo moet het ongeveer hebben geklonken toen de toren van Babel in elkaar stortte. Zonder twijfel is dit lawaai binnenkort in het Tsjerkehûs te horen. Daar zal de toren van Babel opnieuw worden opgebouwd en evenmin een lang leven beschoren zijn.
Misschien is het goed om te zien en te horen wat bouwen zonder God teweeg brengt, als we een fundament leggen in het makkelijke, toegeeflijke zand. Daartegenover staat het bouwen op de vaste rots van behoud. Dat kost vaak meer moeite maar is wel zo duurzaam. Maar pas op...., misschien ben je wel de hoeksteen vergeten en valt je zorgvuldig opgebouwde toren toch met groot geraas om.
Wat omvalt en in gruzelementen ligt, moet ook weer opgebouwd worden. Daarmee gaan we aan de slag op de avond van het groothuisbezoek. Want hoe bouw je je leven op met God, hoe ontwikkel je je geloof, waar kunnen we de kerk versterken of misschien een ander gezicht geven in de toekomst. We bouwen aan de toren met behulp van vragen waarover we met elkaar in gesprek zullen gaan.
Eigenlijk is dat wel heel waardevol bij een groothuisbezoek. Dat we met elkaar in gesprek gaan. In onze tijd worden meningen keer op keer herhaald of geretweet, andere overtuigingen worden genegeerd of boos afgewezen. In de kerk proberen we met elkaar in gesprek te gaan over wat er werkelijk toe doet in ons leven. In gesprek gaan veronderstelt luisteren naar elkaar, open staan voor de ander zodat je aan het denken wordt gezet of innerlijk wordt geraakt. De kans bestaat dat je in zo'n gesprek als mens verandert. Dat is soms eng, want je verliest soms een overtuiging. Vaak is het ook verrijkend, 'hé, zo had ik het nog niet gezien'.
 
Ik hoop dat we op deze manier tijdens de ronde groothuisbezoeken met elkaar in gesprek komen. Dat we een Babylonische spraakverwarring vermijden, en we kunnen leren van elkaar en ons geloof kunnen verdiepen.
De avonden staan gepland voor 30 en 31 januari en 1 februari. U heeft al een uitnodiging ontvangen, maar misschien wilt u zich alsnog opgeven. Dat kan bij Anneke Galema of bij mij.
 
 
Nepnieuws Nepnieuws


Wat is waar en wat nep? Neem nu het volgende bericht: facebook pakt nepnieuws aan.

Dat kan toch niet waar zijn? Zou Zuckerberg voortaan alle reclame weren? Als ergens een onrealistische voorstelling van het leven wordt gegeven dan wel in reclame. Maar ja, dat is wel de grootste bron van inkomsten van facebook.
En zou het volgende verhaal de censuur kunnen doorstaan? 
Er was eens een keizer die graag zijn macht in een statistiek vastlegde. Zoals Facebook en Google uw en mijn data verzamelen en verkopen. Het is een politiek onzinnig besluit van die keizer, maar er bestonden toen geen nepparlementen om tegen te stemmen. Daarom  lopen twee armoedig geklede mensen over stoffige wegen naar een dorpje veraf. De vrouw is zwanger en ze draagt een hoofddoek of is het een kopvod (graag een van de twee opties liken al naargelang uw politieke voorkeur). Naast haar loopt een  ZZP'er die ervan baalt dat hij zijn timmerwerkplaats voor onbepaalde tijd moet sluiten.
En hoewel de aarde groot is in omvang, vinden ze geen onderdak. Ze komen langs een azc, maar dat is vorige week gesloten. Uiteindelijk komen ze in een stal of grot terecht. Waar ze precies uitkomen, is niet duidelijk te zien. Het gemeentebestuur wilde in dat achteraf straatje geen straatverlichting  aanleggen. In plaats daarvan staat er op het dorpsplein een grote kerstboom bomvol lampjes. Dat is aantrekkelijk voor toeristen. 
De vrouw baart een zoon, zonder kraamverpleegster. Die heeft haar iPhone uit staan, terwijl ze haar kerstgevoel bevredigt door gezellig met de familie lekker te eten.
De moeder wikkelt het jongetje in doeken, zoals ze dat later ook zullen doen bij zijn dood. De boreling wordt niet in een IKEA-kamertje neergelegd, dat zou zo nep zijn, al dat spaanplaat overtrokken met fineer. Nee, de fantasie kent geen grenzen. De baby brengt zijn eerste dagen door in een voederbak.
En vlak nadat hij zijn eerste poepje heeft gedaan, gaat er een hemels groot licht aan en zingen engelen een lied dat God alle eer zij omdat Hij mens is geworden op aarde.
Wie verzint er zoiets. Duidelijk een voorbeeld van nepnieuws. Zoiets kan gewoon niet waar zijn voor wie zijn verstand gebruikt. Je moet wel knettergek zijn om daarin te geloven.
 
 
 
Preekstoel Preekstoel

Pas geleden reed ik op een vroege zondagmorgen vergezeld door sombere wolken en een miezerige regen naar Tjerkwerd. In de dienst haalde ik de uitspraak van Jezus aan dat je eerst de balk uit je eigen oog moet halen, voordat je de splinter bij je buurman wilt verwijderen.

Na het handen schudden bij de uitgang werd ik de kerk weer ingevoerd, terug naar de zojuist verlaten preekstoel. Men toonde mij kunstzinnig houtsnijwerk waarmee verschillende bijbelse verhalen waren uitgebeeld. Op een ervan stonden twee mannen naar elkaar te wijzen. In het oog van de een was met moeite een sprietje te herkennen. Bij de ander was een kloeke balk in zijn oog waarneembaar. 
Trots vertelde men dat dit de enige preekstoel in Nederland was waarop deze uitspraak van Jezus was uitgebeeld. Ik voelde me een beetje groeien, zo'n voorname plaats krijg ik niet elke zondag toegewezen.
Iemand zei met een glimlach dat de twee mannen zich bevonden aan de kant waar de ouderlingen zitten. Dan bent u zeker diaken, vroeg ik aan de lacher. Nee, zei ze, ik ben ouderling!
Ik vraag me af of dit verhaal in de eerste plaats voor de ouderlingen is bedoeld. De afbeelding bevindt zich namelijk direct naast de trap van de preekstoel. Ik kreeg het vermoeden dat elke kanselbestijger zich eerst bewust moest worden van zijn eigen balk voordat hij zich met de splinters van zijn gemeenteleden zou gaan bemoeien. Een vermaning om eenmaal bovenop de preekstoel niet te hoog van de toren te willen blazen. Een vingerwijzing van de kunstenaar om je niet moreel superieur te voelen. Naast de sombere wolken en de miezerige regen had ik op de terugweg aangenaam  gezelschap met de gedachte aan een bijzondere preekstoel.
Ik zou heel wat kunnen zeggen over Trump, boze witte mannen, de elite, het proces van Wilders, voltooid leven, fosfaatrechten en boeren, zwarte Pieten, nepnieuws, anoniem schelden op internet en wat al niet meer. Maar Jezus maakt me duidelijk dat met de maat waarmee ik meet, ook mij de maat wordt genomen (Mattheus 7: 1–5). Allereerst zal ik kritisch naar mijzelf moeten kijken, voordat ik mij kan wagen aan een oordeel over een ander.
Jezus wijst mij erop dat ik beter eerst de wereld een dienst kan bewijzen voordat ik  vanaf de zijlijn commentaar geef.
Die bijzondere preekstoel zou u ook eens moeten zien. Maar ik hoop niet dat u allemaal op dezelfde zondagochtend naar Tjerkwerd gaat.

 

 

 
De les van de boer en zijn hond De les van de boer en zijn hond
Ik fiets nog wel eens naar het achter Hallum gelegen Noorderleech. Een mooi stukje natuur achter de Seedyk. Er staat een bord dat mij meldt dat de toegang niet overal  geoorloofd is. Maar onder invloed van het najaarszonnetje lijkt het bordje mij vergevingsgezind toe te lachen. Ik klauter over  het hek en lig gelukzalig  tegen het talud van een dobbe met mijn gezicht in de zon. Zo kan ik in alle rust nadenken, als ik tenminste niet onverhoeds in slaap val.
Laatst trof ik het niet. Ik begaf mij naar het hek, maar op hetzelfde ogenblik kwam de boer eraan die ooit het verbodsbordje had neergezet. Ik liet het hek los en deed alsof ik erg geïnteresseerd was in de natuur en de vogels.
De boer kwam met een hond zijn schapen ophalen. Af en toe gaf hij een kreet die klonk als  'Aworrgghh' en de hond deed het verdere werk. Vele meters legde de viervoeter af, maar uiteindelijk dreef hij alle schapen bijeen.
Daar begon mijn jaloezie te groeien. Ik zou de mij toevertrouwde kudde ook wel bijeen willen drijven zoals deze onvermoeibare hond. Maar ja, de kerkse kudde wordt stilaan kleiner, en om allerlei reden kunnen schapen afhaken.
Ondertussen was ik met de boer in gesprek geraakt en hij vertelde me dat hij dit keer een andere auto had, maar als hij met zijn eigen auto was dan kwamen de schapen op het geluid van zijn claxon naar het hek gedraafd.
Mijn jaloezie begon naar onpeilbare hoogte te stijgen. Ik moet groen hebben gezien. Ik zag én hoorde het al voor me. Al toeterend rij ik op zondag door mijn gemeente,  de deuren gaan open en de mensen stromen toe. Ik ben dan een soort geestelijke rattenvanger van Hamelen, maar misschien klinkt dat niet zo vriendelijk voor de kerkbezoeker.
De schapen waren bijeengedreven, de boer begon ze te onderzoeken en de hond lag hard hijgend met de tong ver uit de bek onder de auto uit te hijgen.
Ik ging maar verder, ik begreep dat mijn plaatsje in de zon er niet in zat. 
Terug fietsend bedacht ik dat ik soms wat op die hond lijk. Je draaft als een herdershond door het veld, oren in de nek, en maar achter de schapen aan. Tot je uiteindelijk doodmoe in de schaduw moet bijkomen. En wat heb je dan bereikt?  Want de hond die ik bezig had gezien, had toch wat makkere schapen dan ik te verzamelen.
Uiteindelijk kwamen mijn gedachten weer terug bij het claxonneren van de boer. Niet dat ik met toeteren op zondag veel vrienden, laat staan volgelingen van Jezus zou maken.
Maar de schapen hoorden aan de klank van de claxon dat hún boer er was. Dat beschrijft Johannes toch ook in zijn evangelie? De schapen luisteren naar de stem van Jezus.  Iemand anders volgen ze niet, de schapen volgen omdat ze hun Heer herkennen aan zijn stem.
Kerk-zijn hangt uiteindelijk niet af van ons doen en laten, van ons draven en vergaderen. Het heeft alleen zin als we door de geluiden van deze wereld heen de stem van de Heer zelf horen. God spreekt in zijn zoon Jezus Christus. En hij richt zich tot ieder van ons.
Is onze ziel niet het klankbord van de stem van Jezus? Het is wachten op de tijd dat we ontwaken en zijn stem gehoor geven.
 
 
 
Noach Noach
Tot nu toe is de zomer nog geen succesnummer. Het regent nogal eens en soms komt het met bakken uit  de hemel zetten. Zeker in Wjelsryp en Baaium worden dan algauw verwijzingen naar de grote vloed en naar de ark van Noach gemaakt. Want sinds een paar maanden wordt er druk geoefend voor de musical 'Noach'.
Spelers maken zich de tekst eigen en kruipen steeds meer in hun rol. Het koor is al druk bezig de verschillende liederen aan te leren. Anderen zijn in de weer met voorbereidingen voor decor of met geluid en licht. Eigenlijk komt er best veel om de hoek kijken eer dat het stuk op de planken gebracht kan worden. Die klus is haast net zo omvangrijk als het maken van een grote ark.
Gelukkig is er enige ervaring mee. Veel mensen brengen hun kennis en enthousiasme mee. Grytsje Folkertsma leidt op kundige wijze het koor en de regie is in de vertrouwde handen van Geertje Deinum en Hetty Post.
 
Nu, in de zomervakantie, ligt alles even stil. Na de vakantie pakken we de draad weer op en gaan we er hard aan werken om er met elkaar een mooie voorstelling van te maken. Dat zal dan op zondag 9 oktober zijn. Dan weet u dat maar vast!
De komende weken wilde ik in de diensten stil staan bij het verhaal van Noach. Het is een verhaal met twee kanten. Er is allereerst een donkere kant met die grote vloed waardoor  al het leven ten onder gaat. God neemt een rigoureuze beslissing. Waarom doet Hij dat eigenlijk? Kunnen wij in een God geloven die zo'n zware straf over de mensheid brengt. Daar willen we in de dienst van 24 juli over nadenken.
De geschiedenis van Noach loopt niet helemaal met een happy end af. Als de familie eenmaal weer vaste grond onder de voeten heeft, gaat het al weer mis. Noach bedrinkt zich, Cham maakt hem belachelijk en wordt daarvoor vervloekt. Daarmee eindigt dit verhaal zelfs. In de dienst van 7 augustus willen we naar dit stukje van het verhaal kijken en proberen te achterhalen waarom het verhaal op deze ongemakkelijke manier afloopt.
 
Gelukkig zit er ook een andere kant in de  hoofdstukken Genesis 6 tot en met 9. De naam Noach betekent niet voor niets troost. En troost valt er genoeg te putten. God die mensen redt door het oordeel heen. Mensen die trouw blijven aan God, ook al staan ze daarin alleen. De ark die blijft drijven op het water als beeld van de opstanding, dat het leven de dood overwint. En de regenboog die gegeven wordt als symbool dat God een nieuw begin maakt met mensen met daarbij de belofte dat Hij het leven niet meer vernietigen zal. Waarschijnlijk zullen deze aspecten in de diensten van september naar voren komen.
De komende tijd zitten we, om het zo te zeggen, in hetzelfde schuitje als Noach en zijn familie. Hoewel ik hoop dat wij er wat beter weer bij krijgen.
 
 
Zorgeloze zwaluwen Zorgeloze zwaluwen
Begin mei, na een lange winter, zijn ze er opeens. Een hele zwik zwaluwen. Gelukkig meer dan één, anders zou het nooit zomer worden. Ze nemen bezit van het nest dat ze bij de nadering van herfst en ontij vorig jaar verlaten hebben. Opgetogen fluitend knappen ze het nest onder de nok van het dak op en na gedane arbeid buitelen ze vol levenslust door de lange voorjaarsavond.
Helemaal idyllisch is hun gevleugeld bestaan niet. Nu al een paar keer hebben ze 's morgens in alle vroegte last van een inbreker gehad. Ik word dan gewekt door angstig piepende sweltjes en een heftig kloppen op het hout. Het signalement van de indringer is mij onbekend maar de gevolgen van zijn misdaad zijn duidelijk waarneembaar. Delen van het nest, aarde en takken, liggen verspreid op de grond en daartussen bevinden zich resten van eitjes.
Even later in de ochtend hebben de zwaluwen zich weer herpakt. Ze zijn welgemoed aan  de herbouw begonnen, ze tsjilpen er lustig een deuntje bij en scheren als vanouds door het luchtruim.
Alsof alle zorgen weer voorbij zijn. Je zou natuurlijk kunnen zeggen, die stomme beesten die weten niet beter. Maar ik vraag me af, 'weten' ze juist wél beter?
Verstaan zij in hun argeloosheid meer dan wij, denkende wezens, van de hemelse Vader die hen voedt? (Mattheus 6: 26) Voelen zij directer dan wij dat de Vaderlijke zorg voor hen groter is dan hun eigen zorgen?
Wij maken ons heel wat zorgen. Vaak genoeg terecht. Ieder voor zich kan wat aftobben. Om alles wat ons overkomt of om wat we vrezen (en zelden op komt dagen).
De zwaluwen vliegen weer zorgeloos door de lucht. Cirkelend om het geheim dat God als bron van ons leven overvloedig zijn liefde schenkt en ons bestaan onderhoudt.
De zwaluwen hebben hun zorgen, net zo goed als u en ik. Maar zij leren mij dat het geen zin heeft eindeloos te tobben en te prakkiseren. De waarde van hun leven wordt niet alleen bepaald door piekeren en ploeteren. Al scherend door de lucht, weten zij ook van loslaten en het leven vieren. 
Ik wens u allemaal, te midden van alles wat u bezig houdt, een ontmoeting met zwaluwen. Volg ze met uw ogen en laat u meevoeren in hun wentelingen en siervluchten. Zij kunnen ons leiden naar een ontmoeting met God.
 
 
 
 
Geest-rijk Geest-rijk
Vandaag al tegen een aanstekelijk zonnetje geknipperd? Of heeft een wervelwind bij u de haren door elkaar gebracht? Of sloeg een striemend regentje u venijnig in het gezicht waardoor de mascara uitliep?
Maar misschien heeft u daar helemaal niet op gelet! En was u totaal verloren toen u straalverliefd keek  in de ogen van uw partner. Of bleef u verwonderd stilstaan bij de bloeiende knoppen van de jasmijn en de kamperfoelie.
Of bent u juist druk? U bent begeesterd van een nieuw project op het werk waarbij uw talenten  uitgedaagd worden. Misschien krijgt u zin om alle meubels op een andere plek neer te zetten of voelt u een onbedwingbare kriebel om 'gewoon' gek te doen?
Of vergaat u op dit moment van de pijn? Stom natuurlijk om met je scheenbeen tegen die openstaande lade van de kast te lopen. En iedereen moet het ontgelden tot u eindelijk bij zinnen komt en niemand anders dan uzelf de schuld kunt geven van het open laten staan van dat ellendige laatje.
En vanuit Baaium of Wjelsryp ga je op naar Leeuwarden. Je bent al wat laat en om de paar kilometer moet je vaart minderen en rare bochten nemen omdat ze werkelijk overal aan de weg bezig zijn. Tot overmaat van ramp heb je het stoplicht ook nog tegen. Zuchtend laat je de auto tot stilstand komen. En dan bedenk je dat je leven net als de weg is die je hebt afgelegd, een wirwar van omwegen met onverwachte wendingen. Maar was het niet op zo'n omweg, die je niet had voorzien of gepland, dat je iets van God leerde en je geloof verdiepte. Je sluit je ogen en bidt: 'mijn God, …', TOETTOET!!!, klinkt het achter je en je schrikt op, want het licht is al groen geworden, de verkeersstroom komt op gang, zoals het leven altijd doorgaat.
 
Als u iets van bovenstaande herkent, dan heeft u een ontmoeting gehad met de Heilige Geest. Hij gooit ons leven overhoop waardoor we God ervaren.
Ida Gerhardt, de dichteres, zei dat in ons duisternis heerst als we alles gewoon vinden. Maar als de Geest van God bij ons komt langs waaien, valt ons uit de honderden doodgewone momenten iets bijzonders toe. De Geest zet ons leven in het licht van de eeuwigheid.
Spontaan en onverwacht komt hij ons leven in. Jezus zegt daarover 'De wind - dat is niets anders dan de Geest -, waait waarheen hij wil'. De Geest speelt met ons als zonlicht dat danst in het water.
Waar we opnieuw zien, horen, voelen, ruiken en proeven, daar verliezen wij controle en neemt de Geest de overhand.
Heerlijk, het wordt Pinksteren. Laat de Geest maar lekker door ons leven heen dwarrelen!
 
 
Kerstpuzzel Kerstpuzzel
Het was nog in de tijd vér voor de digitale fotografie. Mijn vader had een fotocamera aangeschaft, zo eentje waar nog een heus rolletje in moest. Ik mocht ook een keer wat opnames maken, maar na het ontwikkelen waren slechts vage, onbeduidende foto's waar te nemen. Mijn vader besliste  dat ik de camera niet meer mocht bedienen. 'Daar komt niets goed uit voort', zo meende hij. Het is een raadgeving die ik nog altijd ter harte neem. Ook al zijn we niet meer afhankelijk van dure rolletjes, de foto's die ik neem zijn en blijven niet om aan te zien.
Ik wenste dat iemand die wel met een camera kan omgaan, namelijk de Vlaamse filmregisseur Jaco van Dormael, ook zo'n vader had gehad. En dat die had gezegd 'blijf jij maar van  godsdienst af, daar komt niets goed uit voort!'.
In een interview naar aanleiding van zijn laatste film over God in Brussel beweert van Dormael over het Nieuwe Testament dat vrouwen 'daarin vrijwel niets te zeggen hebben'.
Hier kunnen we eens naar hartenlust kerstpuzzelen. U neemt de eerste twee hoofdstukken van het evangelie van Lucas en daar haalt u alles uit wat met vrouwen te maken heeft. Ik kan u verzekeren dat u een verhaal over houdt dat niet te lezen is, waar geen touw aan valt vast te knopen. Zet het verhaal weer in elkaar en haal dan alles eruit waarin mannen voorkomen. U zult merken dat het verhaal hoogstens her en der wat hapert, maar voor  de rest geen grote hiaten vertoont. De mannen kunnen in het kerstverhaal makkelijk worden gemist, zoals dat wel vaker in het leven het geval is. De dames daarentegen spelen een onmisbare rol, je kunt eenvoudigweg niet om hen heen. Ook dat komt trouwens overeen met de werkelijkheid van het leven.
Van Dormael zet God neer in zijn film als een sadist, die er genoegen in schept rampen op mensen af te sturen. Tegelijk is hij er naar eigen zeggen niet op uit om te provoceren. Dat is nou jammer. Want zozeer als God geen sadist is, is Jezus er wel op uit om te provoceren. Elk beeld van God dat wij bedenken, sadistisch of zoetsappig, vrijzinnig of orthodox haalt Jezus in zijn leven onderuit. Hij  blijkt altijd weer anders te zijn dan je voor waar had aangenomen.  Misschien worden daarom in het evangelie zoveel blinden ziende gemaakt. Kennelijk moeten de luiken open om in plaats van een sadistische god te zien dat hij onder ons komt als een kwetsbaar kind. En moeten de blinden voor onze geestelijke ramen weg om te zien dat God niet gewelddadig is, maar voor ons het kruis draagt. En versplintert hij de zware balken waarmee we ons gelijk willen halen en prikt hij ons met de spaanders door te vragen 'heb uw vijand lief'.
Ik wens u een kerst waarin u nog wijzer wordt over deze Jezus, zoon van God. Maar u bent gewaarschuwd, Jezus kan wel eens hinderlijk provoceren!
En als van Dormael nog eens een film over God maakt, hoop ik dat hij eerst een uurtje catechese volgt bij zijn plaatselijke pastoor.
 
 
 
 
 
 
 
Wat een beestenboel! Wat een beestenboel!
Op zaterdagavond kijk ik geregeld naar 'Lachen om homevideo's' bij SBS6. Een programma dat in hoge mate leerzaam is. We zien menselijke soortgenoten hun best doen om in de meest hilarische situaties terecht te komen. Een bruid komt in haar ondergoed te staan omdat een keurig aangekleed bruidsmeisje op haar sleep blijft staan. Een noest omgehakte boom valt niet helemaal de goede kant op en doorboort het dak van een huis. En een man etaleert zijn kunsten om achteruit te fietsen en beschadigt de auto van zijn buurman. Vrienden en familieleden zijn van harte bereid deze struikelpartijen en beschamende momenten op de camera vast te leggen.
Uit al deze fragmenten komt  naar voren dat dieren slimmer zijn dan mensen. Dieren komen een stuk minder in het programma voor. Behalve honden. Maar dat is een diersoort van twijfelachtig allooi. Honden proberen in alles hun baasjes te behagen en na te doen. Ook zij stoten daarom regelmatig hun kop of zakken hulpeloos en onbegrijpend door het ijs. De meeste andere dieren echter gaan hun eigen gang, los van het Laurel en Hardy-gedrag waar wij, verblinde mensheid, in schitteren.
Wij redeneren dat wij als laatste zijn geschapen door God en daarom belangrijker zijn dan de planten en de dieren. Wij noemen ons daarom de kroon op de schepping. Maar is het niet  juist andersom? God is begonnen met wat echt belangrijk is, de scheiding van land en zee, het onderscheid tussen dag en nacht, de vorming van de natuur. Dan komen de dieren en tenslotte, als bouwsel van de vrijdagmiddag, wij. Een inzicht dat ons kan helpen wat bescheidener te worden.
De eerste vijf dagen brengt God van alles tot stand en Hij hoeft een boom of een olifant geen adviezen te verstrekken. Zij weten waarin hun taak ligt. Maar op de zesde dag wordt de mens tot leven gewekt en God kan er niet onderuit ons een complete handleiding mee te geven (Genesis 1: 26-30), uit angst dat we anders reddeloos verloren in de wereld staan. Kennelijk onderkende Hij al vroeg in ons de neiging om van ladders af te kukelen, ballen door ruiten te schieten of op onbestuurbare skateboarden tegen lantaarnpalen te knallen.
Op vier oktober is onze startzondag en het is dan Werelddierendag. Daarmee is meteen het thema voor de dienst aangegeven, namelijk 'wat een beestenboel'. In de bijbel komen heel veel dieren voor en, geloof het of niet, maar wij kunnen veel van hen leren. Juist voor ons geloof. In hun redeloos  bestaan kunnen de dieren wel eens dichterbij God staan dan wij vermoeden.
Zoals de profeet Jesaja al zei: “Een rund herkent zijn meester, een ezel kent zijn voederbak, maar Israël mist elk inzicht, mijn volk leeft in onwetendheid”.
Ik zou elke kerkganger, ongeacht de leeftijd, willen vragen een knuffel mee te nemen. De mijne ligt al klaar. Hij is een soort van tweelingbroer. Kunt u daar ook eens mee kennis maken.
 
 
 
Een vuiltje in je oog Een vuiltje in je oog

 
Ik las ooit van een verkoper in een winkel dat hij binnen één oogopslag kon zien wat voor klant iemand was. Vrijwel meteen zag hij of iemand een goede koper kon zijn of dat er slechts een kijker zijn winkel was binnengestapt. Hij voegde er aan toe dat hij zich nooit vergiste in zijn beoordeling.
Nou begrijp ik wel dat je er niet aan ontkomt om je een mening over mensen te vormen. Het zou niet verstandig zijn om de eerste de beste meteen op zijn blauwe ogen te geloven. En ik kan me ook voorstellen dat je je ogen gebruikt om een beeld te vormen van de persoon tegenover je.
Toch denk ik dat we vaak last hebben van een vuiltje in ons oog waardoor we niet goed weten wie we ontmoeten. Ik hoorde het laatst van verschillende mensen. De een had er last van dat hij er op aangekeken werd dat hij maar een 'lage opleiding' had gehad. Maar degenen die een zogenaamd 'hoge opleiding' hebben gevolgd zijn maar wat blij met mensen die hun kapotte kachel kunnen maken of het lek in het dak. Dat zouden ze in ieder geval moeten zijn.
En een ander merkte verminderde interesse op bij zijn gesprekspartners zodra men vernam dat hij boer was. Ik denk dat zijn gespreksgenoten zich zouden moeten schamen. In de Achterhoek vertelde een boer mij ooit, terwijl ik doende was in de tuin 'dat moet je helemaal niet doen'. Op mijn schaapachtige blik – die u niet onbekend zal zijn – legde hij mij uit: 'werken in de tuin moet je aan een mol overlaten, die zijn daar veel beter in.' Nog elke keer als ik sta te schoffelen moet ik aan zijn wijsheid denken.
Ook Jezus krijgt er mee te maken. Voor zijn tijdgenoten was hij meer een mislukte clown, niet serieus te nemen. 'Dat is toch de zoon van Jozef', zo vragen ze zich af met een bedenkelijk gezicht. Want als je van een timmerman afstamt dan kun je niet veel betekenen, zo vinden ze. Of ze zeggen spottend 'kan uit Nazareth iets goeds komen?'.
Maarten Luther schrijft in een lied 'Maar kijk niet enkel met het oog dat al zo vaak een mens bedroog. Alleen wie luistert, telkens weer, die ziet Gods zoon, de lieve Heer'. (469: 7).
Als we het vuiltje uit onze ogen verwijderen, zien we wie Jezus werkelijk is, inderdaad zoon van de timmerman. Daar schaamde God zich niet voor, integendeel. En tegelijkertijd is hij Gods zoon, vervuld van de liefde van de Vader.
Om dat te ontdekken heb je overigens wel meer dan even een seconde nodig. Maar dan raak je ook niet uitgekeken!
Misschien zouden we ons niet zo moeten blindstaren op waar iemand vandaan komt, op wat voor opleiding iemand deed, of wat hij of zij doet of wat hij voor kleding draagt. Een mens is zoveel meer. Een mens heeft zoveel meer te bieden aan levenservaring, humor, creativiteit, vaardigheden, verhalen, geloof en wijsheid.
De winkelverkoper taxeerde in één seconde zijn klanten. Zo heb je volgens mij een stomvervelend beroep. Geef jezelf de kans op een verrassing. Wrijf eens goed in je ogen en kijk ook met je hart. Dan gaat er een wereld voor je open in de omgang met mensen.
 
 
 
Streaming kerkdienst
U kunt de diensten gehouden in Wjelsryp of Baaium bekijken via:
PKN Wjelsryp/Baaium - Kerkdienstgemist.nl


 
 
AVG
meer
 
 
  Protestantsekerk.net is een samenwerking tussen de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland en Human Content Mediaproducties B.V.